Яўген Кунцэвіч
[калядныя строфы]
0
бог не ўсемагутны і справядлівы
ён пісаў заўжды ў чарнавыя сшыткі
і ва ўсіх сусветах адначасова
ладзіў каляды
1...
Барысу Пастарнаку
на каляды к сыну ўсямоглы крочыць
бэтлеемскай зоркі пажар сусветны
забірае ўвагу людзей пакуль ён
сцэну рыхтуе
тут смакоўніцу без пладоў пакіне
там хваробу лазара (не да смерці)
прыадчыніць дзверы ў хаціне сёстраў
марты й марыі
сын яшчэ не ведае свайго лёсу
і ў калысцы грэецца смехатлівы
а язэп з Марыяй яму чытаюць
кнігі сібілаў
прымеш хрост і будзеш укрыжаваны
і тры дні ў пячоры ляжацьмеш потым
і ўваскрэснеш ты праз сваё каханне
да Магдалены
цудатворства творчасць і ўнебаўзятасць
не прыметы божага блаславення
але хто пяшчоту пакінуў свету
робіцца богам
2...
Змітраку Бядулю
на каляды к сыну ўсямоглы крочыць
ледзь перастаўляе старыя ногі
і нацешыцца ўсё не можа з думкі:
сын нарадзіўся...
... з мудрацамі сын размаўляў нароўні
... легіён нячысцікаў перанішчыў
... вырас мой сыночак вялікім цудам
многіх суцешыў
бог прыйшоў да сына па суцяшэнне
атрымаў насмешку й чырвоны сорам
увушшу забілася кроў нягучна:
хто ты старэча?
выйдзе з кухні пётар і моўчкі богу
суне грошай звонкі калядны клунак
лясне клямкай ціха і за дзвярыма
бразне ключамі
і заплача свет — бог — прырода — неба
і замрэ стары над пустэльняй волкай
не заваўжыўшы як упалі долу
трыццаць манетак
n+1.
Ісусу Хрысту
на каляды к сыну ўсямоглы крочыць
падарункаў безліч хрысту рыхтуе
запаліўшы зорку на ўсе нябёсы
свечкай на торце
немаўлятку сняцца аслы й вярблюды
скарбы ўжо ў дарозе й пакуты блізка
— ойча, што за кубачак незаўважны
між падарункаў?
— спі спакойна сыне мінуе чара
самі хай ратуюць жывыя душы
ад грахоў сябе і смяротнай долі
спі мой сусвеце
ты звычайным хлопчыкам пасталееш
ты зямлі не зменіш і ўсіх не збавіш
але будзеш чухаць авечкам вушы
зорачы ў неба
і маёй правіцай заўсёды будзеш
праўда шлях жыццё альфа і амега
загадай жаданне й падзьмі на зорку —
з днём нараджэння
Ілля Кульбіцкі
МІСТЭРЫЯ
Ногі ды колы робяць са снегу глей.
Ганна-карэніна ўжо разліла алей.
Скрыня ў вітрыне нема вярзе лухту.
Здані з пустэчы шыбуюць у пустату.
Нейкі дзівак з драбінаю між людзей
Крочыць адзін, без думак і без надзей.
Збочыў у двор, праверыў: "хваста" няма —
І прыстаўляе драбіну да жоўтых хмар.
Чорныя ў сініх трунах пільнуюць ноч.
Бразгат іржавай зброі паўзе наўзбоч.
Гэты ж, прыступкі лічачы ў галаве,
Лезе ў вышы́ні, дзе буравей раве.
…Выняў з кішэні. Ашчадна садзьмуўшы пыл,
Вешае зорку проста на небасхіл —
Каб азарыла бляскам зямлю згары,
Шлях адкрываючы новы для зор старых.
Долам, дзе дым агортвае ліхтары,
Едуць чатыры вершнікі, а не тры.
Плача ў хляве дзіцятка — а ён пачуў:
"Памятай: помста — мая́, і Я адплачу".
Ганна Янкута
***
Агрэгатны стан свету мяняецца,
вада ледзянее на вачах,
і я бяру з яе прыклад,
а скавыш шапоча штосьці на вуха,
я стаю ля акна і сачу за тым,
што дзеецца вонкі,
бачу, як з дробных сняжынак
збіраецца завіруха,
гляджу на яе рассеяна,
не верачы ні ў якія абяцанкі,
што белае палатно,
пад нагамі рассцелецца
і павядзе ў неруш
сляды мае множыць,
мне б адно назіраць з-за фіранкі,
вачэй не адводзячы,
як свет чарговы раз
перастройваецца
з восеньскага ў зімовы —
столькі ў ім дзеецца,
на што я не маю ўплыву,
як на надвор'е,
хай робіць што хоча —
да знямогі,
а хоць да магілы.
Што там ізноў? Сонца
снег растапіла.
opus ipsum
***
у дзяцінстве-юнацтве
я жыў праз паркан ад фабрычнай гатэльні
а там штосуботу была завядзёнка
бюджэтна спраўлялі вяселлі
і часам хаўтуры
таму штосуботу амаль рэгулярна
мне шчасціла мець пад вакном
персанальны салют
кананадай, што праўда, не гучны
усё-ткі вяселлі гудзелі адносна бюджэтна
/хаўтуры, між іншым, таксама/
як пасталеў, дык быў пераехаў
абжыўся пад бокам вайсковага стрэльбішча
да палігона бадай якіх пару км
але што тыя пару км
нармалёваму гранатамёту
прызнацца, я сам штоаўторак
уначы сатрасаў навакольныя шыбы
бадзёрымі "плі"
каб краіна з плакату пад белымі крыламі
спала спакойна
сёння нг, і пад вокнамі зноў
феерверкі, салюты і выбухі
як табе больш даспадобы
у два-тры-тры-чатыры
альбо ў чатыры нулі
тут галоўнае — здуру не зблытаць
сваіх салідарных з п’яным абыякавым быдлам
бо сам бы наўрад ці даў рады
адрозніць з-за кратаў
/у адзіночцы гадзіннік забралі са старту
напэўна, на шчасце/
урэшце я мірны жыхар
а вінтоўку, прыцэл і мяне заадное
спісалі, і дзякуй
адно толькі фраза "націснуць курок"
мімаволі раз-пораз спрацоўвае трыгерам
д’ябал бяры, каб не тых пару келіхаў
можна было б замарочыцца рыфмамі
глупства, канешне
якое нармальнае свята без добрага келіху
і феерверкаў
раптам у тлуме святочным
каму не пазычыў шчасця-здароўя-здзяйсненняў
вы на мяне не крыўдуйце — я верую шчыра
што ўсё у вас спраўдзіцца чынам належным
і без маіх афірмацый
ранішні шчыльны туман
ахінае краіну вільготнымі белымі крыламі
ля перакуленай урны кот аднавокі
дзярбаніць пакет недаедкаў, нібы беснаваты
віншую са святам
кур'ераў, таксістаў, касіраў у крамах
медперсанал на дзяжурстве
/асобна — усіх траўматолагаў/
дзедамарозаў, бармэнаў
кіроўцаў на фурах у чарзе ля мяжы
і бамжоў, што нарэшце паспяць у апорніку
во, ледзь не забыўся
таксама віншую дворнікаў.
Яна Явіч
***
Будзе цемра, імжа.
Будуць цені ляжаць
На падлозе пад знакам ікс.
Боляў болей няма,
Бо вядзьмарка зіма
Паглынула цябе і іх.
Ты наўкола зірнеш.
Ні прасторы, ні меж...
Бачыш, неба глядзіць на свет.
Напішы на крыві
Толькі слова "жыві",
Толькі выканай запавет.
Гэта смутак і золь,
Гэта горыч і соль,
Што застылі на вуснах сном.
Ранак — мёртвай імглой,
Золак — чорнай смалой,
А ў люстэрку — ці троль, ці гном…
І не троль, і не гном —
П'еш натхненне нагбом
Пад паглядамі навальніц.
А калі разаб'еш —
Слёзы выльюцца ў верш
На аскепках чужых крыніц.
Давядзецца наноў
Слухаць рытмы снягоў —
Мара стане ідэяй-фікс.
Змрок і цемра. Крыжы.
Сэрца ветру ляжыць
На падлозе пад знакам ікс.
Аляксей Арцёмаў
АДНА НОЧ У СНЕЖНІ
Загрукала сэрца. Я сцішана слухаю,
Як вецер пяе. У пакоі задуха — і
Не верыцца мне, што за шыбамі снег.
Ты дрэмлеш, чаканая, мілая, блізкая.
Праменьчык світання зімовага бліскае
І ціха кладзецца на вейкі ўва сне.
Ты з болем пранізлівым добра знаёмая…
Забудзь! Гладжу зноў валасы пакрыёма я,
Кранаюся цёплай пяшчотнай рукі.
Не спудзіць бы сон твой, яшчэ ён не страчаны.
Гадзіна яшчэ… І абдымкі гарачыя…
Хай будуць праклятыя ўсе цягнікі!
Чакае таксі, а будыніны шэрыя
Пад снегам маўчаць. У найлепшае веру я —
Трывогі закончацца, як халады,
Ты вернешся (шчасце аднойчы вяртаецца),
Святлом ахіне нас вясновая раніца
І боль твой растане. Ужо назаўжды.
Юлія Атрашкевіч
ВІГІЛІЯ
Вігілія. Шпіталь.
Усе чакаюць на нараджэнне дзіцяці.
Хтосці Божага. Хтосці свайго.
Ты чакаеш на аборт.
Табе сказалі: "Ён нежывы".
Ты прамаўчала.
Ён не пражыве свае 33 гады.
Ты таксама яшчэ не пражыла,
А ўжо носіш у сабе смерць.
Але набліжаецца Свята.
Дома чакае сужонак і сын.
Сябры тэлефануюць і запрашаюць на гуся.
Ты не плачаш. Ты прагнеш да дому:
Запаліць ліхтарыкі, з’есці вячэру,
І каб было як раней, у дзяцінстве,
Дзе ўсе нараджаюцца.