Пілігрымы

Міма пушчаў і вежаў,
міма храмаў і бараў,
міма дзяржаўных межаў,
могілак і базараў,
міру і гора міма,
міма Мэкі і Рыма,
з апаленымі вачыма
ідуць па зямлі пілігрымы.
Гарбатых калекаў шэраг,
галодных калікаў здані.
Іх вочы ў прыцемках шэрых,
іх сэрцы ў сонечным зьзяньні.
За імі пяюць пустэльні,
зарніцы ў нябёсах сініх,
ім зоры гараць празь церні
і птушкі крычаць у вышынях:
што сьвет пакажа на ўсход нам,
так, на захад і ўсход нам,
што будзе, бы льды, зіхотным —
і не заўжды пяшчотным;
што звацьме чорнае белым,
як вечна было пад сонцам,
што можа быць зразумелым,
але ж да скону — бясконцым.
А значыць, ня будзе сэнсу
ад веры ў сябе ды ў Бога.
…І ўсё, што патрэбна сэрцу, —
ілюзія і дарога.
І быць за сутоньнем шэрым
сьвятлу над зямлёй і сьветам.
Запоўніць яе жаўнерам.
Запомніць яе паэтам.
1958


Раство 1963 года

Хрыстос нарадзіўся
у час лютай сьцюжы.
Агні пастухоў задзімалі вятры.
Буран сатанеў, працінаючы душы
прастуджаных магаў, што везьлі дары.
Вярблюды ўздымалі калматыя ногі.
Выў вецер.
І зорка з начной вышыні
глядзела, як трох караванаў дарогі
сыходзяцца ў ясьлях, як тры прамяні.
1963-1964


Раство 1963

Валхвы глядзелі. Спала немаўля.
Над імі зь небасхіла зорка зьзяла.
Халодны вецер гурбы мёў здаля.
Пясок шасьцеў, і вогнішча сьпявала.
Як сьвечка — дым, а полымя — наўскос.
Выцягваліся, курчыліся цені.
Ніхто ня ведаў, што рыхтуе лёс, —
ды сьвет пачне адлік з таго імгненьня.
Валхвы глядзелі. Спала немаўля.
Сьвятло і змрок над ясьлямі, як шалі.
Кружыўся сьнег. Круцілася зямля.
Дзіця ляжала, і дары ляжалі.
Студзень 1964


1 студзеня 1965 года

Валхвы забудуць адрас твой.
Ня будзе зор над галавой.
Ды ветру хрыплага канвой
здаўна табе чуцён.
Таму агонь задзьмі хутчэй
і цяжкі цень здымі з плячэй,
бо ў цемры засынаць лягчэй —
і сьвечак менш, чым дзён.

Што гэта? Жаль? Магчыма, жаль.
Сьпеў, што малітвай стаў амаль.
Ён паўтараецца і ў даль
вядзе за крокам крок.
Няхай праводзіць нас у Ноч,
нібы падзяка губ і воч
таму, хто кажа нам "ня збоч", —
і не адводзім зрок.

І пазіраеш моўчкі ў столь:
дарункаў нуль, як ні скуголь,
ды вечна шчодры толькі боль,
а старасьць — доля скнар.
І, хоць запозна для дзівос,
падняўшы вочы ў бок нябёс,
ты адчуваеш: сам твой лёс —
чыстасардэчны дар.
1965


***

Няважна, што поруч было, і няважна,
пра што ім завея гудзела працяжна,
што цесна ў прытулку было пастуховым,
што лепшае месца ня стала ім сховам.

Найперш, яны разам былі, па-другое
й галоўнае, — тое, што іх было трое,
і ўсё, што тварылі, варылі, дарылі, —
ад сёньня прынамсі натрое дзялілі.

Марознае неба ў іх цішу начную,
як большы над меншым адвеку чуйнуе,
ўзіралася зоркай у пільным паглядзе,
што ўжо не схаваць ад вачэй Немаўляці.

Агонь дагараў. Усе спалі ў пячоры.
І зорка зацьміла ўсе іншыя зоры —
не зьзяньнем, што лішнім здавалася бліскам,
а здольнасьцю зьвязваць далёкага з блізкім.
1990


***

Што трэба для цуду? Кажух пастуху,
кавалак учора і сёньня крыху,
да прыгаршчы заўтра на вока дадай
акраец прасторы ў адзін небакрай.

І споўніцца ўсё, бо ня скончыўся цуд,
што кожны свой адрас захоўвае тут,
бліжэй да зямлі, каб у кожным жыцьці
маглі жыхара і ў пустэльні знайсьці.

А прыйдзе пара адысьці за парог,
хай зорка — у сьвечках гарыць чатырох,
і ў сьвеце бяз рэчаў вядзе, як вяла,
табе наўздагон не згасіўшы сьвятла.
25. XII.1993

Пілігрымы. Калядныя вершы