Вечар сіняй вады.
Пераклады вершаў Юлія Таўбіна на мовы свету
***
Я — аптыміст.
Не з пароды шашлычных барашкаў,
Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта.
Мне бывае цяжка.
Мне бывае дужа цяжка.
Хоць ты біся аб сценку.
Але я помню —
вось што:
Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці.
Сягоння нарадзіліся
рухавыя мурашкі,
чалавечы дзіцёнак
і яблыневыя лісткі.
Цела маё пахаваюць,
як непатрэбнае смецце,
І замятуць мае косці
сіверныя пяскі.
Кожны з нас
гэта ведае і разумее.
Розны нашага жыцця памер,
Але ўсе мы спяшаемся
болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,
Пакуль нас не зачапіла смерць.
Кожны з нас па-рознаму памірае —
Ці на ложку,
ці ў бойцы,
кожны сілы па кроплі аддасць.
Кінуўшы іх у топку
адзінаму ў свеце краю,
Каб вырасталі
песня, жыта, руда.
Каб раслі мы,
раслі нашы дзеці,
і дзеці нашых дзяцей,
каб жыла нашая любая планета Зямля —
ўвек!
Каб сягоння,
і заўтра,
і сотні гадоў пасля
Устаў
вольны
і непадлеглы
волат — Чалавек!
На нямецкую. Пераклад Томаса Вайлера
Ich bin Optimist.
Keiner vom Schlag der Bratspießlämmer,
die brüllen, zu wem und wozu, keines weiß es.
Oft habe ich Kummer.
Oft habe ich großen Kummer.
Gegen die Wand rennen möcht man.
Doch ich besinn mich
auf eines:
Jeden Tag gibt es Geburten und Tode.
Heut sind geboren
Ameisen,
Menschenkind,
Blätter am Apfelbaum.
Mein Leib wird begraben
wie feuchter Kehricht,
meine Gebeine verweht
rauer Sand.
Jeder von uns
weiß das, versteht‘s.
Bunt ist das Maß unsrer Leben verteilt,
doch eilen wir sämtlich,
mehr zu tun für unsre große Idee,
eh der Tod uns ereilt.
Jeder von uns erreicht anders den Rand —
seis im Bett,
seis im Kampf,
jeder verausgabt vollends seine Kräfte.
Wirft sie ins Feuer
für das eine, das einzige Land,
auf dass groß werde
Lied, Erz, Getreide.
Auf dass groß werden wir,
groß unsre Kinder,
und unsre Kindeskinder,
auf dass lebe unsere liebe Erde —
ewiglich!
Auf dass heute,
dass morgen,
dass Jahrhunderte später
werde,
erstehe
der freie,
unabhängige
Riese — MENSCH!
На чэшскую. Пераклад Макса Шчура
Jsem optimista. Nejsem z beránčího pokolení,
které jen hloupě mečí, že z něj bude jehněčí.
Mívám to těžké. Bývá mi na umření.
Nic s tím nenadělám. Vím, a nebrečím:
každý den přináší smrti a narození.
I dnes se rodí čilí mravenci, lidské dítě, listí jabloně.
I moje tělo jednou bude odpad k zahození.
Studený písek moje kosti zavane.
Každý z nás to ví, každý to chápe přec.
Liší se délka našich životů,
však každý chce udělat co nejvíc pro společnou věc,
dokud je tu.
Každý z nás po svém zemře —
v posteli, v boji — každý své síly po kapce
přilije do ohně té nejkrásnější země,
jen aby rostla píseň, chleba, ruda bez konce.
Abychom rostli my, naše děti a jejich děti,
aby se naše milovaná planeta vždy měla dobře!
Abys dnes nebo zítra nebo za mnoho staletí
povstal, volný Člověče, nezkrotný obře!
На англійскую. Пераклад Наталлі Залатых
I am an optimist.
Not a kind of barbeque lambs
Who yelp for no reason and for nobody.
I am sometimes facing hard problems.
I am sometimes in a mood
To bang against the wall.
But I remember
the following:
There are births and deaths every day.
Today
mobile ants,
human baby
and apple tree sheets have been born.
They will bury my dead body
like it is a piece of garbage,
Cold wind will cover my bones
with its sands.
Every one of us
knows that and understands.
Our lives are of a different lasting.
But all of us are in a hurry
to do as much as possible for our common idea,
Until death catches us.
Everybody dies in a different way —
In a bed
or in a battle,
everybody will give their strength in full.
Throwing them to the furnace
of the unique land in the world.
So that
songs, rye, minerals grow up.
So that we,
our children,
and the children of our children, grow up,
and our dear planet Earth lives —
forever!
So that today,
and tomorrow,
and hundreds years after
there rises
free
and independent
titan — Human!
На італьянскую. Пераклад Яўгеніі Камаровай-Кіслай
Sono un ottimista.
Non dalla razza d’agnelli per il barbecue,
Quelli che urlano non sapendo a chi e perché.
Mi fa male a volte.
A volte, mi fa tanto male,
Così male,
Ch’avrei sbattuto la testa al muro.
Ma io mi ricordo
D’una cosa qua:
Ogni giorno accadono nascite e morti.
Oggi sono stati nati formiche agili,
Anche un bambino umano
e foglie di mela.
Il mio corpo sarà sepellito,
come spazzatura inutile.
Le mie ossa saranno spazzerate via
dalle sabbie settentrionali.
Ognuno di noi
lo conosce e lo comprende.
Dimensioni delle nostre vite sono diverse,
ma ci affrettiamo tutti
a fare di più per la nostra idea maggiore,
Fino a quando saremo colpiti dalla morte.
Ognuno di noi muore in modo diverso —
o sul letto,
o in combattimento,
ogni darà via sua forza, goccia a goccia.
Buttandola nella fornace
dell'unica terra nel mondo,
per far crescere
canzoni, segale, ferro.
Per farci crescere,
Far crescer i nostri figli
e i figli dei nostri figli,
per dar lunga vita al nostro pianeta Terra —
per sempre!
Perché oggi,
e domani,
e centinaia di anni dopo
Si alzasse
un titano libero
e indipendente
con il nome Uomo!
***
Кожны з маленства злучаны выракам,
А потым крывёю аплочвае чыншы.
На Беларусі зрабіцца лірыкам
Куды лягчэй, як чым-небудзь іншым.
Вагон прарываецца рыбай праз нерат,
Бярозы галлём быццам б'юцца а шыбы,
І так мая лірыка рвецца наперад,
Як гэтая самая ў нераце рыба.
...З маленства з нас кожны злучаны выракам
І плоціць за вырак багатыя чыншы...
Гавораць, што жыць лірыкам,
Магчыма, цяжэй, як іншым.
1930
На польскую. Пераклад Алы Бжазоўскай
Od dziecka każdy złączony wyrokiem,
A potem krwią opłaca czynsze.
Na Białorusi zostać lirykiem
O wiele łatwiej niż kimkolwiek innym.
Wagon pędzi jak ryba przez niewód,
Gałęzie brzozy jakby biły o szyby,
Tak liryka moja rwie się naprzód,
Jak uchwycone w niewód ryby.
Od dziecka z nas każdy złączony wyrokiem
I płaci za wyrok wysokie czynsze…
Twierdzą, że żyć, będąc lirykiem,
Jest trudniej, być może, niż innym.
***
Але пакуль —
паміраць я не маю права,
І не хочацца,
і, папраўдзе, неяк нязручна...
Кожная дробная жыццёвая праява
Робіць мяне ўзрушаным.
Небывалая вострасць
адчуванняў і ўспрыманняў —
Зрокавых, слыхавых,
незлічоных іншых.
Хочацца бегчы навыперадкі з трамваямі,
Поўна думак,
вынашаных і нявынашаных.
Вясна.
Зацвітаюць парэчкі і агрэст,
яблыня і смародзіна.
Прыходзяць упэўненасць,
працавітасць —
усе найлепшыя якасці.
Блуканні наўскос
і памылкі пройдзенага
Адступаюць, зразумелыя ў ракурсе.
Будзем жыць, жыць!
Жыццё патрэбна нам усім, —
Паміраць няма ніякай рацыі.
Будзем жыць,
жыць жыццём уздымным —
Хопіць кожнаму з нас працы.
Я хачу,
каб мы адчулі гэта
ўсе —
Прагу да жыцця
і радасць дасягнення мэты.
Ператвараючыся
пакрысе
У бурах і ў штурмах,
у новай красе
Ўстае перад намі
Аблічча планеты.
І ў гэтым сэнс нашага жыцця
Надзвычай кароткага
і надзвычай напоўненага.
Неабсяжна вялікага
любага жыцця,
Прагай нашай напоенага.
На ўкраінскую. Пераклад Вячаслава Лявіцкага
Але поки що —
я помирати не маю права,
І не хочеться,
й, правду кажучи, якось незручно...
Кожний щонайдрібніший натяк на яву
Завжди мене зворушує.
Небувало гострішають
відчуття і сприймання:
Зорові, слухові,
незліченні інші.
Хочеться мчати наввипередки з трамваями,
Повно думок,
і виношених, і невиношених.
Весна.
Зацвітають порічки й аґрус,
яблуня та смородина.
Приходять упевненість
і працьовитість —
усі найдорожчі якості.
Скісні блукання
та погрішності пройденого
Відступають, набравши чіткості в ракурсі.
Житимем, так!
Життя потрібне усім нам, —
Помирати нема ніякої рації.
Житимем
життям гаряче-неспинним —
Кожному з нас не забракне праці.
Я хочу,
щоб відчули ми це
усі —
Жагу життя
і радість (утіляться ме́ти!).
Перетворюючись
по росині
У бурях і штурмах,
у новій красі
Постає перед нами
Обличчя планети.
І в цьому сенс нашого життя,
Напрочуд короткого
та напрочуд наповненого,
Неосяжно великого
любого життя,
Жагою нашою напоєного.
***
Мой добры,
мой даўні ментар,
настаўнік
мае хады —
вечар з глухім акцэнтам,
вечар сіняй вады.
Ішлі мы з табою
поруч,
і лёгка ж было ісці,
трымаючыся
за поручы
над шчылінамі цяснін.
Няхай
вымаўленне дзікае
тваё дзівіла натоўп,
а ты
выпраўляў
мне дыкцыю
і ты
задаваў мне тон.
Задумлівы і патайны,
З нявыказанай
журбой...
Мой добры,
стары настаўнік,
разыходзімся
мы з табой.
На слядах тваіх
вырас плюшнік,
дзікі неруш
шчытом парос,
на павеках тваіх
нерасплюшчаных
стынуць кроплі світальных рос.
Цішэюць твае крокі
у змроках
пуцявін, —
шляхі мае
шырокія
праходжу сам, адзін.
Калі
якому ў ахвоту,
хай сочыць
думы мае, —
калі
я даў сабе воту,
я выканаю яе.
Не цвіў я ніколі
бросняй
і песняй не гуляў,
не.
адна ў мяне толькі просьба —
каб веры далі мне.
1931
На ўкраінскую. Пераклад Вячаслава Лявіцкага
Мій ласкавий,
мій давній ментор
і мій наставник
ходи —
вечір, той, що з глухим акцентом,
вечір синявої води.
Ми ступали з тобою
поруч,
і ступали ж легко, авжеж,
і трималися
за опори
над рядами тіснин і жерл.
Із твоєї
вимови дикої
збиткуватися міг будь-хто,
а ти мені
правив
дикцію
і ти
задавав мені тон.
Задумливий та пота́єний,
а отже,
смуток німий...
Ласкавий,
старий наставнику,
розходимось
нині ми.
Вже твій слід —
у шумливій гущі:
татар-зіллі
й диких лісах, —
вже повіки твої
нерозплющені
світанкова вкрила роса.
У тебе вже тихші кроки
(щезає
пітьма стежин) —
у мене шляхи
широкі,
якими бреду один.
Якщо хто хоче,
хай ловить
мої думки,
а чого ж:
якщо
я дав собі слово,
я виконаю його.
Я цвіллю себе
не поганив,
не грався піснями,
ні.
Єдине маю прохання:
щоб віри дали мені.
Падборку перакладаў вершаў
Юлія Таўбіна на іншыя
мовы ўклала Ганна Севярынец.
Я — аптыміст.
Не з пароды шашлычных барашкаў,
Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта.
Мне бывае цяжка.
Мне бывае дужа цяжка.
Хоць ты біся аб сценку.
Але я помню —
вось што:
Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці.
Сягоння нарадзіліся
рухавыя мурашкі,
чалавечы дзіцёнак
і яблыневыя лісткі.
Цела маё пахаваюць,
як непатрэбнае смецце,
І замятуць мае косці
сіверныя пяскі.
Кожны з нас
гэта ведае і разумее.
Розны нашага жыцця памер,
Але ўсе мы спяшаемся
болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,
Пакуль нас не зачапіла смерць.
Кожны з нас па-рознаму памірае —
Ці на ложку,
ці ў бойцы,
кожны сілы па кроплі аддасць.
Кінуўшы іх у топку
адзінаму ў свеце краю,
Каб вырасталі
песня, жыта, руда.
Каб раслі мы,
раслі нашы дзеці,
і дзеці нашых дзяцей,
каб жыла нашая любая планета Зямля —
ўвек!
Каб сягоння,
і заўтра,
і сотні гадоў пасля
Устаў
вольны
і непадлеглы
волат — Чалавек!
На нямецкую. Пераклад Томаса Вайлера
Ich bin Optimist.
Keiner vom Schlag der Bratspießlämmer,
die brüllen, zu wem und wozu, keines weiß es.
Oft habe ich Kummer.
Oft habe ich großen Kummer.
Gegen die Wand rennen möcht man.
Doch ich besinn mich
auf eines:
Jeden Tag gibt es Geburten und Tode.
Heut sind geboren
Ameisen,
Menschenkind,
Blätter am Apfelbaum.
Mein Leib wird begraben
wie feuchter Kehricht,
meine Gebeine verweht
rauer Sand.
Jeder von uns
weiß das, versteht‘s.
Bunt ist das Maß unsrer Leben verteilt,
doch eilen wir sämtlich,
mehr zu tun für unsre große Idee,
eh der Tod uns ereilt.
Jeder von uns erreicht anders den Rand —
seis im Bett,
seis im Kampf,
jeder verausgabt vollends seine Kräfte.
Wirft sie ins Feuer
für das eine, das einzige Land,
auf dass groß werde
Lied, Erz, Getreide.
Auf dass groß werden wir,
groß unsre Kinder,
und unsre Kindeskinder,
auf dass lebe unsere liebe Erde —
ewiglich!
Auf dass heute,
dass morgen,
dass Jahrhunderte später
werde,
erstehe
der freie,
unabhängige
Riese — MENSCH!
На чэшскую. Пераклад Макса Шчура
Jsem optimista. Nejsem z beránčího pokolení,
které jen hloupě mečí, že z něj bude jehněčí.
Mívám to těžké. Bývá mi na umření.
Nic s tím nenadělám. Vím, a nebrečím:
každý den přináší smrti a narození.
I dnes se rodí čilí mravenci, lidské dítě, listí jabloně.
I moje tělo jednou bude odpad k zahození.
Studený písek moje kosti zavane.
Každý z nás to ví, každý to chápe přec.
Liší se délka našich životů,
však každý chce udělat co nejvíc pro společnou věc,
dokud je tu.
Každý z nás po svém zemře —
v posteli, v boji — každý své síly po kapce
přilije do ohně té nejkrásnější země,
jen aby rostla píseň, chleba, ruda bez konce.
Abychom rostli my, naše děti a jejich děti,
aby se naše milovaná planeta vždy měla dobře!
Abys dnes nebo zítra nebo za mnoho staletí
povstal, volný Člověče, nezkrotný obře!
На англійскую. Пераклад Наталлі Залатых
I am an optimist.
Not a kind of barbeque lambs
Who yelp for no reason and for nobody.
I am sometimes facing hard problems.
I am sometimes in a mood
To bang against the wall.
But I remember
the following:
There are births and deaths every day.
Today
mobile ants,
human baby
and apple tree sheets have been born.
They will bury my dead body
like it is a piece of garbage,
Cold wind will cover my bones
with its sands.
Every one of us
knows that and understands.
Our lives are of a different lasting.
But all of us are in a hurry
to do as much as possible for our common idea,
Until death catches us.
Everybody dies in a different way —
In a bed
or in a battle,
everybody will give their strength in full.
Throwing them to the furnace
of the unique land in the world.
So that
songs, rye, minerals grow up.
So that we,
our children,
and the children of our children, grow up,
and our dear planet Earth lives —
forever!
So that today,
and tomorrow,
and hundreds years after
there rises
free
and independent
titan — Human!
На італьянскую. Пераклад Яўгеніі Камаровай-Кіслай
Sono un ottimista.
Non dalla razza d’agnelli per il barbecue,
Quelli che urlano non sapendo a chi e perché.
Mi fa male a volte.
A volte, mi fa tanto male,
Così male,
Ch’avrei sbattuto la testa al muro.
Ma io mi ricordo
D’una cosa qua:
Ogni giorno accadono nascite e morti.
Oggi sono stati nati formiche agili,
Anche un bambino umano
e foglie di mela.
Il mio corpo sarà sepellito,
come spazzatura inutile.
Le mie ossa saranno spazzerate via
dalle sabbie settentrionali.
Ognuno di noi
lo conosce e lo comprende.
Dimensioni delle nostre vite sono diverse,
ma ci affrettiamo tutti
a fare di più per la nostra idea maggiore,
Fino a quando saremo colpiti dalla morte.
Ognuno di noi muore in modo diverso —
o sul letto,
o in combattimento,
ogni darà via sua forza, goccia a goccia.
Buttandola nella fornace
dell'unica terra nel mondo,
per far crescere
canzoni, segale, ferro.
Per farci crescere,
Far crescer i nostri figli
e i figli dei nostri figli,
per dar lunga vita al nostro pianeta Terra —
per sempre!
Perché oggi,
e domani,
e centinaia di anni dopo
Si alzasse
un titano libero
e indipendente
con il nome Uomo!
***
Кожны з маленства злучаны выракам,
А потым крывёю аплочвае чыншы.
На Беларусі зрабіцца лірыкам
Куды лягчэй, як чым-небудзь іншым.
Вагон прарываецца рыбай праз нерат,
Бярозы галлём быццам б'юцца а шыбы,
І так мая лірыка рвецца наперад,
Як гэтая самая ў нераце рыба.
...З маленства з нас кожны злучаны выракам
І плоціць за вырак багатыя чыншы...
Гавораць, што жыць лірыкам,
Магчыма, цяжэй, як іншым.
1930
На польскую. Пераклад Алы Бжазоўскай
Od dziecka każdy złączony wyrokiem,
A potem krwią opłaca czynsze.
Na Białorusi zostać lirykiem
O wiele łatwiej niż kimkolwiek innym.
Wagon pędzi jak ryba przez niewód,
Gałęzie brzozy jakby biły o szyby,
Tak liryka moja rwie się naprzód,
Jak uchwycone w niewód ryby.
Od dziecka z nas każdy złączony wyrokiem
I płaci za wyrok wysokie czynsze…
Twierdzą, że żyć, będąc lirykiem,
Jest trudniej, być może, niż innym.
***
Але пакуль —
паміраць я не маю права,
І не хочацца,
і, папраўдзе, неяк нязручна...
Кожная дробная жыццёвая праява
Робіць мяне ўзрушаным.
Небывалая вострасць
адчуванняў і ўспрыманняў —
Зрокавых, слыхавых,
незлічоных іншых.
Хочацца бегчы навыперадкі з трамваямі,
Поўна думак,
вынашаных і нявынашаных.
Вясна.
Зацвітаюць парэчкі і агрэст,
яблыня і смародзіна.
Прыходзяць упэўненасць,
працавітасць —
усе найлепшыя якасці.
Блуканні наўскос
і памылкі пройдзенага
Адступаюць, зразумелыя ў ракурсе.
Будзем жыць, жыць!
Жыццё патрэбна нам усім, —
Паміраць няма ніякай рацыі.
Будзем жыць,
жыць жыццём уздымным —
Хопіць кожнаму з нас працы.
Я хачу,
каб мы адчулі гэта
ўсе —
Прагу да жыцця
і радасць дасягнення мэты.
Ператвараючыся
пакрысе
У бурах і ў штурмах,
у новай красе
Ўстае перад намі
Аблічча планеты.
І ў гэтым сэнс нашага жыцця
Надзвычай кароткага
і надзвычай напоўненага.
Неабсяжна вялікага
любага жыцця,
Прагай нашай напоенага.
На ўкраінскую. Пераклад Вячаслава Лявіцкага
Але поки що —
я помирати не маю права,
І не хочеться,
й, правду кажучи, якось незручно...
Кожний щонайдрібніший натяк на яву
Завжди мене зворушує.
Небувало гострішають
відчуття і сприймання:
Зорові, слухові,
незліченні інші.
Хочеться мчати наввипередки з трамваями,
Повно думок,
і виношених, і невиношених.
Весна.
Зацвітають порічки й аґрус,
яблуня та смородина.
Приходять упевненість
і працьовитість —
усі найдорожчі якості.
Скісні блукання
та погрішності пройденого
Відступають, набравши чіткості в ракурсі.
Житимем, так!
Життя потрібне усім нам, —
Помирати нема ніякої рації.
Житимем
життям гаряче-неспинним —
Кожному з нас не забракне праці.
Я хочу,
щоб відчули ми це
усі —
Жагу життя
і радість (утіляться ме́ти!).
Перетворюючись
по росині
У бурях і штурмах,
у новій красі
Постає перед нами
Обличчя планети.
І в цьому сенс нашого життя,
Напрочуд короткого
та напрочуд наповненого,
Неосяжно великого
любого життя,
Жагою нашою напоєного.
***
Мой добры,
мой даўні ментар,
настаўнік
мае хады —
вечар з глухім акцэнтам,
вечар сіняй вады.
Ішлі мы з табою
поруч,
і лёгка ж было ісці,
трымаючыся
за поручы
над шчылінамі цяснін.
Няхай
вымаўленне дзікае
тваё дзівіла натоўп,
а ты
выпраўляў
мне дыкцыю
і ты
задаваў мне тон.
Задумлівы і патайны,
З нявыказанай
журбой...
Мой добры,
стары настаўнік,
разыходзімся
мы з табой.
На слядах тваіх
вырас плюшнік,
дзікі неруш
шчытом парос,
на павеках тваіх
нерасплюшчаных
стынуць кроплі світальных рос.
Цішэюць твае крокі
у змроках
пуцявін, —
шляхі мае
шырокія
праходжу сам, адзін.
Калі
якому ў ахвоту,
хай сочыць
думы мае, —
калі
я даў сабе воту,
я выканаю яе.
Не цвіў я ніколі
бросняй
і песняй не гуляў,
не.
адна ў мяне толькі просьба —
каб веры далі мне.
1931
На ўкраінскую. Пераклад Вячаслава Лявіцкага
Мій ласкавий,
мій давній ментор
і мій наставник
ходи —
вечір, той, що з глухим акцентом,
вечір синявої води.
Ми ступали з тобою
поруч,
і ступали ж легко, авжеж,
і трималися
за опори
над рядами тіснин і жерл.
Із твоєї
вимови дикої
збиткуватися міг будь-хто,
а ти мені
правив
дикцію
і ти
задавав мені тон.
Задумливий та пота́єний,
а отже,
смуток німий...
Ласкавий,
старий наставнику,
розходимось
нині ми.
Вже твій слід —
у шумливій гущі:
татар-зіллі
й диких лісах, —
вже повіки твої
нерозплющені
світанкова вкрила роса.
У тебе вже тихші кроки
(щезає
пітьма стежин) —
у мене шляхи
широкі,
якими бреду один.
Якщо хто хоче,
хай ловить
мої думки,
а чого ж:
якщо
я дав собі слово,
я виконаю його.
Я цвіллю себе
не поганив,
не грався піснями,
ні.
Єдине маю прохання:
щоб віри дали мені.
Падборку перакладаў вершаў
Юлія Таўбіна на іншыя
мовы ўклала Ганна Севярынец.
