Вячаслаў Лявіцкі
фота — З. К.
фота — З. К.
Алесь
Емяльянаў-Шыловіч
Емяльянаў-Шыловіч
Як мы будзем вяртацца
Юлія Мусакоўска
***
сястра мая а як мы будзем вяртацца
выкалупваць з-пад пазногцяў калючкі глогу
цені знасіліся сонцабогі сталі старцамі
нашы сэрцы выпраменьваюць страх і голад
як гэта магчыма чуць шамаценне травы калі
травы ўсе пад карэнне выпаленыя пад табою
вочы будынкаў пакінутых цьмяныя хоць выкалі
літары з кніжак густа рассыпаныя як патроны
літары чорныя абвугліліся — хрустаюць костачкі
хто з іх складзе словы каб не рассыпаліся
час нам вяртацца сястра не адпускай рукі
разам басанож па бітаму шклу невымоўна хутка
верыць у ліпы што аблятаюць у гэтыя халодныя рэкі
верыць хоць не ўдаецца але не адступаць
бачыш сівыя жанчыны мыюць сцягі ў рацэ
асцярожна ласкава нібы немаўлят купаюць.
(з кнігі "Чоловіки, жінки і діти", 2015)
***
Жорсткая забава са школьнага летніка —
паволі накрываць прасціной
твар таго, хто прачынаецца.
Нібыта падае сцяна — і хтосьці крычаў ад страху, як упершыню.
Ты памятаеш?
Яны прачнуліся самымі першымі.
Я кожнага з іх ведаю ў твар, усе яны — мае.
Са зброяю дзяцінства ў руках. Прыгадваеш, мы гулялі ў РабінГуда?
Час нам пасталець, усё цяпер па-сапраўднаму:
яркая пластыкавая каска, драўляны меч.
І лучнік, падобны да архангела, што на тваім баку.
Птушкі з падпаленымі крыламі, рыштунак помсты. Людзі — гэта
рыштунак?
Мужчыны, жанчыны, а часам — зусім дзеці,
выхаркваюць крывавую песню адзінства.
Пах гару ўеўся ў скуру,
салодкі дым Айчыны. Маё дзіця спіць,
далоньку падклаўшы пад шчаку – а мне вочы пячэ дагэтуль.
Лютаўскае сонца сцякае па бруку: хтось плавіць серп і молат.
Адбітак цела праступіць на сцягу, як плашчаніца.
Малю, не накрывайце ім твар —
ім няма чым дыхаць.
2020
***
І вось ты сутыкаешся са сваім ворагам твар у твар,
у аліўкавым садзе, на пяску, бялейшым за косткі тваіх памерлых.
Што ты скажаш яму? Надламаны арэх каля брамы расце,
выпускаючы новае голле, нібы штыкі, што яго перамелюць.
Дачка твайго ворага таньчыць пад далікатным вывіхам лазы.
Птушкі вярнуліся аднаўляць раскіданыя гнёзды.
Сусед-кулямётчык прыехаў цэлым — толькі калоціцца ад навальніц
і часам сярод ночы крычыць, як чайка, пранізліва.
Калі свайго ворага беспамылкова пазнаеш у натоўпе,
пацэліў бы – але слоў ці куль не дастаць знянацку.
Паўзуць блакітнымі поручнямі водары бузіны ды яечні,
а між імі яшчэ адзін востры пах — нянавісці.
Чырвоная спёка выпроствае ўчэпістыя клюшні краба,
абмацвае нацельныя крыжыкі, а на іх — стагоддзі іржы.
Дачка твайго ворага выкідвае ножку па-дзіцячы нязграбна.
Танчыць, і вочы — ягады,
з якіх выціскаюць віно
ў пару ўраджаю.
(з кнігі "Бог свободи", 2021)
Пераклад з украінскай Юлі Цімафеевай
Вячаслаў Лявіцкі
Нібы позірк скрыпачкі
(з "Менскага цыкла")
Яшчэ вера тонкая,
нібы позірк скрыпачкі
ў вагоне, куды панапхаліся спецназаўцы.
Штурмуюць падземкі цэлымі атрадамі,
праходзяць паўз вулічных музыкаў,
перасякаюць мелодыі, нібы турнікет.
Магчыма, усё дзеля таго, каб уварвацца на плошчу Перамогі,
расцягнуць хутка
калючы дрот над яе абочынамі
і пакінуць сінякі на месяцы пасля допыту.
А скрыпачка пакуль што,
азіраючыся ў вагоне,
падбірае чорныя цельцы аглушаных нот.
Можа, станцыя аднаго народнага паэта яшчэ выдыхне:
Hallelujah.
Можа, падземка іншага
яшчэ адкажа:
Let it be!
Лізе
Я і далей пішу трактат
пра паяднанне фарбаў
Пра Караткевіча з рознакаляровымі вачыма,
які, прамінуўшы цёмна-карае
скляпенне опернага,
ідзе паперадзе
ў бок серых віражоў велатрэка
і растае ў будынку — лімонным двухтомніку.
Потым параграф пра Магілянку
у бел-чырвона-белай мантыі
і бліжэйшы прыпынак, да якога
жоўта-блакітныя аўтобусы
падыходзяць, быццам да найбольш ганаровай трыбуны.
Вядома, яшчэ пра салатавыя самакаты,
што трашчаць на тратуарах
і пускаюць карэнне
ў самых чорных суседскіх дварах,
нібы каштаны ці мары.
Быццам новыя падпункты ў маім трактаце пра паяднанне фарбаў.
"Паяданне фарбаў?" —
раптам жартуеш ты.
Але не:
трактатаў пра восень
я пакуль не збіраюся пачынаць.
Пераклад з украінскай Артура Камароўскага
Сёе-тое пра здаровае харчаванне
"Зірні, які нягеглы сайт, —
усміхаецца яна. —
Гэта ж трэба: вісіць рэцэпт канапак з моваю!"
Сапраўды, так і напісана:
"Пакласці на хлеб акуратна пакроеныя
гурткі мовы".
Гурткі мовы…
Гэта ж і я на такі хадзіў незадоўга да выпуску,
а нас там шаткавала настаўніца,
якую сёй-той здолеў, зрэшты, падмазаць.
Абцінала нас, а нават пілавала, цалкам акуратна,
па драбках разбіраючы кожнае слоўца з работ,
і ў выніку атрымалася проста канапка з моваю,
сціплая канапка з моваю.
Як цяпер цяжка, прызнаюся, памятаць,
наколькі гэтая страва натурлівая;
што не ўсякі змайструе канапку з моваю навуковаю;
што канапка з мовай мастацкаю — на аматара;
што, як з публіцыстычнаю моваю канапка,
хіба з сябрам ёй падзяліцца;
што, раз канапка з афіцыйна-дзелавою моваю,
варта не дзяліць, затое задэклараваць.
І цяпер пачуваюся часам быццам кур’ер,
які на вясёленькім скутары
развозіць правізію —
цэлую калекцыю свежых канапак з моваю.
І найболей пужае думка, што выклік чарговы
паступіць ад бесхацінцаў,
якія пазначаць адрас руін у двары
паміж офісамі з чужымі літарамі на шыльдах.
Пераклад з украінскай Алеся Емяльянава-Шыловіча
***
сястра мая а як мы будзем вяртацца
выкалупваць з-пад пазногцяў калючкі глогу
цені знасіліся сонцабогі сталі старцамі
нашы сэрцы выпраменьваюць страх і голад
як гэта магчыма чуць шамаценне травы калі
травы ўсе пад карэнне выпаленыя пад табою
вочы будынкаў пакінутых цьмяныя хоць выкалі
літары з кніжак густа рассыпаныя як патроны
літары чорныя абвугліліся — хрустаюць костачкі
хто з іх складзе словы каб не рассыпаліся
час нам вяртацца сястра не адпускай рукі
разам басанож па бітаму шклу невымоўна хутка
верыць у ліпы што аблятаюць у гэтыя халодныя рэкі
верыць хоць не ўдаецца але не адступаць
бачыш сівыя жанчыны мыюць сцягі ў рацэ
асцярожна ласкава нібы немаўлят купаюць.
(з кнігі "Чоловіки, жінки і діти", 2015)
***
Жорсткая забава са школьнага летніка —
паволі накрываць прасціной
твар таго, хто прачынаецца.
Нібыта падае сцяна — і хтосьці крычаў ад страху, як упершыню.
Ты памятаеш?
Яны прачнуліся самымі першымі.
Я кожнага з іх ведаю ў твар, усе яны — мае.
Са зброяю дзяцінства ў руках. Прыгадваеш, мы гулялі ў РабінГуда?
Час нам пасталець, усё цяпер па-сапраўднаму:
яркая пластыкавая каска, драўляны меч.
І лучнік, падобны да архангела, што на тваім баку.
Птушкі з падпаленымі крыламі, рыштунак помсты. Людзі — гэта
рыштунак?
Мужчыны, жанчыны, а часам — зусім дзеці,
выхаркваюць крывавую песню адзінства.
Пах гару ўеўся ў скуру,
салодкі дым Айчыны. Маё дзіця спіць,
далоньку падклаўшы пад шчаку – а мне вочы пячэ дагэтуль.
Лютаўскае сонца сцякае па бруку: хтось плавіць серп і молат.
Адбітак цела праступіць на сцягу, як плашчаніца.
Малю, не накрывайце ім твар —
ім няма чым дыхаць.
2020
***
І вось ты сутыкаешся са сваім ворагам твар у твар,
у аліўкавым садзе, на пяску, бялейшым за косткі тваіх памерлых.
Што ты скажаш яму? Надламаны арэх каля брамы расце,
выпускаючы новае голле, нібы штыкі, што яго перамелюць.
Дачка твайго ворага таньчыць пад далікатным вывіхам лазы.
Птушкі вярнуліся аднаўляць раскіданыя гнёзды.
Сусед-кулямётчык прыехаў цэлым — толькі калоціцца ад навальніц
і часам сярод ночы крычыць, як чайка, пранізліва.
Калі свайго ворага беспамылкова пазнаеш у натоўпе,
пацэліў бы – але слоў ці куль не дастаць знянацку.
Паўзуць блакітнымі поручнямі водары бузіны ды яечні,
а між імі яшчэ адзін востры пах — нянавісці.
Чырвоная спёка выпроствае ўчэпістыя клюшні краба,
абмацвае нацельныя крыжыкі, а на іх — стагоддзі іржы.
Дачка твайго ворага выкідвае ножку па-дзіцячы нязграбна.
Танчыць, і вочы — ягады,
з якіх выціскаюць віно
ў пару ўраджаю.
(з кнігі "Бог свободи", 2021)
Пераклад з украінскай Юлі Цімафеевай
Вячаслаў Лявіцкі
Нібы позірк скрыпачкі
(з "Менскага цыкла")
Яшчэ вера тонкая,
нібы позірк скрыпачкі
ў вагоне, куды панапхаліся спецназаўцы.
Штурмуюць падземкі цэлымі атрадамі,
праходзяць паўз вулічных музыкаў,
перасякаюць мелодыі, нібы турнікет.
Магчыма, усё дзеля таго, каб уварвацца на плошчу Перамогі,
расцягнуць хутка
калючы дрот над яе абочынамі
і пакінуць сінякі на месяцы пасля допыту.
А скрыпачка пакуль што,
азіраючыся ў вагоне,
падбірае чорныя цельцы аглушаных нот.
Можа, станцыя аднаго народнага паэта яшчэ выдыхне:
Hallelujah.
Можа, падземка іншага
яшчэ адкажа:
Let it be!
Лізе
Я і далей пішу трактат
пра паяднанне фарбаў
Пра Караткевіча з рознакаляровымі вачыма,
які, прамінуўшы цёмна-карае
скляпенне опернага,
ідзе паперадзе
ў бок серых віражоў велатрэка
і растае ў будынку — лімонным двухтомніку.
Потым параграф пра Магілянку
у бел-чырвона-белай мантыі
і бліжэйшы прыпынак, да якога
жоўта-блакітныя аўтобусы
падыходзяць, быццам да найбольш ганаровай трыбуны.
Вядома, яшчэ пра салатавыя самакаты,
што трашчаць на тратуарах
і пускаюць карэнне
ў самых чорных суседскіх дварах,
нібы каштаны ці мары.
Быццам новыя падпункты ў маім трактаце пра паяднанне фарбаў.
"Паяданне фарбаў?" —
раптам жартуеш ты.
Але не:
трактатаў пра восень
я пакуль не збіраюся пачынаць.
Пераклад з украінскай Артура Камароўскага
Сёе-тое пра здаровае харчаванне
"Зірні, які нягеглы сайт, —
усміхаецца яна. —
Гэта ж трэба: вісіць рэцэпт канапак з моваю!"
Сапраўды, так і напісана:
"Пакласці на хлеб акуратна пакроеныя
гурткі мовы".
Гурткі мовы…
Гэта ж і я на такі хадзіў незадоўга да выпуску,
а нас там шаткавала настаўніца,
якую сёй-той здолеў, зрэшты, падмазаць.
Абцінала нас, а нават пілавала, цалкам акуратна,
па драбках разбіраючы кожнае слоўца з работ,
і ў выніку атрымалася проста канапка з моваю,
сціплая канапка з моваю.
Як цяпер цяжка, прызнаюся, памятаць,
наколькі гэтая страва натурлівая;
што не ўсякі змайструе канапку з моваю навуковаю;
што канапка з мовай мастацкаю — на аматара;
што, як з публіцыстычнаю моваю канапка,
хіба з сябрам ёй падзяліцца;
што, раз канапка з афіцыйна-дзелавою моваю,
варта не дзяліць, затое задэклараваць.
І цяпер пачуваюся часам быццам кур’ер,
які на вясёленькім скутары
развозіць правізію —
цэлую калекцыю свежых канапак з моваю.
І найболей пужае думка, што выклік чарговы
паступіць ад бесхацінцаў,
якія пазначаць адрас руін у двары
паміж офісамі з чужымі літарамі на шыльдах.
Пераклад з украінскай Алеся Емяльянава-Шыловіча
Юлія Мусакоўска
