Гэта ня мы
* * *
Мова — мая ахова.
Мова мая — мой Сьцяг.
Мова мая — мой Гонар.
Мова мая — мой Шлях.
Мова мая — зброя.
Мова — мая вайна.
Мова мая — мроя.
Мова — мая віна.
Мова мая — шанец.
Мова — стрэл ва ўпор.
Мова — таемны ружанец.
Мова — дзядзька Рыгор.
Мова — мая малітва.
Мова мая — таўро.
Мова — няспынная бітва.
Бітва са злом.
На злом…
Мову маю
пад канвоем —
ў жоўты пясочак,
ў расстрэльны роў.
Мова
пад ботам маёра.
Меты на карках
маркерам карнікаў.
Меты на целах
ад ног гапароў…
Мова мая — вызваленьне
з карцара, з клеткі, са змроку, з турмы.
Разам
падняцца з каленаў.
Разам
чакаць пераменаў.
Мова мая — Мы.
ULTIMA THULE
Калі ноч накрывае бязмоўны прыдушаны горад,
бы бусьліха — ад ліха — крылом ахінае гняздо,
выпаўзаюць празрыстыя цені са сховаў і нораў
ды блукаюць па вулках пустэльных бяз гуку й сьлядоў.
Хто яны, тыя выпаўзкі ночы, — празрыстыя дэманы-спаркі?
Вальдэморта ці Саўрана шыза-калматая раць?
Дэпрэсіўная навалач, душы бадзяжных сабакаў?..
Хто іх кліча навонкі і што прымушае блукаць?
Можа, Ктулху Вялікі іх цягне з прадоньняў каменных?
Мо крывавы карбункул падняўся зь няміскіх віроў?
Ці падземныя коньнікі клічуць Рамана ў дваццатым калене?
Толькі кажуць, што бачылі іх ля Плябанскіх Млыноў…
Дзе курган векавечны глядзіць на гасьцінец бяссонны,
дзе шукае прытулку самотны прывід млынара,
дзе разрэзвае ночы пранізьлівы вокліч князёўны
і ня можа знайсьці супакою пракляты атрад.
Курапаты, Вялейка, Лагойск, Чэрвень, Рудзенск, Барысаў,
Лепель, Віцебск, Бягомль, Валожын і гэтак далей.
Dol Guldur, Ліхалесьсе… Адвечная ultimae рыса.
Колькі шчэ неаплаканых неадсьпяваных касьцей?..
Калі горад бяссонны агорне смугою і ценем.
Калі выпаўзуць здані са шчылінаў ды тайнікоў,
у равах ды лагчынах пасьцеле ім ночка пасьцелі*.
Дай ім, Божа, спачыну.
І дай ім вярнуцца дамоў.
_____
* Сягоньня ў рыштках, каля крам пасьцеле ім ночка пасьцелі.
Язэп Пушча
ГЭТА НЯ МЫ
Возьму и воскресну — то-то вам будет потеха.
А. Башлачоў
Гэта калі бракуе паветра.
Гэта калі ў горле камяк.
Гэта калі на пяць кіламетраў
ў баку
і ў цэлым —
таксама галяк.
Гэта калі прыкручаны ножкі
ложкаў,
Калі голас захрас.
Гэта калі нібыта ў апошні
раз уваходзім у спальню штораз.
Страчаны сэнсы й рамсы паблытаныя.
Ноч. У сутоньні тоне адказ.
Гэта ня мы — суткамі й літрамі.
Not with your prayers.
Not «Two of Us».
Гэта ня мы малітвамі вашымі.
Гэта ня мы ў вашых шыхтах.
Гэта ня нас вы не заўважылі
ў ліку аб’ектаў вашых атак…
Чэрвень чарнее новымі стратамі.
Скончыўся джаз, вось жа, ня ваш.
Патасны пат
упартае партыі.
Паліць у цёмную бездань
СашБаш.
ЗАХАВАЦЦА
Ранкам 27-га дня чалавек выйшаў зь сябе.
І больш туды не вярнуўся.
Захавацца.
Дажыць
да вясны.
Дагартаць
пералётныя сны*.
Дапаліць
недапалены золак.
Дапісаць
кулямётнае сола.
Перабіць
усе стрэлкі,
парогі,
паролі.
Даіграць
зьненавідную [трэцюю]
ролю.
Выйсьці вонкі
зь сябе.
Й не вярнуцца
туды больш
ніколі.
____
* Назва нізкі вершаў Наталкі Русецкай.
* * *
А. Х.
Сьнег занёс дарогі ды парогі,
аўтазакі, бусы ды астрогі,
Саркафаг ды пляц Кастрычніцкі,
Фелікса й "палац" Пішчалаўскі…
Сьветла так, хоць вока выкалі.
Цёмна так, бы ў першы дзень, калі
Бог сьвятло ад цемры аддзяліў.
Горад наш пад покрывам смугі.
Скрозь акупацыйныя сьнягі.
Мік & Майк шыбуюць да ракі.
Па дварох курсуюць варанкі.
Безьмяжак разгортвае свой сьцяг.
Саркафаг узьняўся на касьцях.
Неба набрыняла ад тугі,
цяжка ціснуць хмары-абцугі.
Я табе лістую з-за сьцяны.
Прывітаньне, цёзка дарагі.
Шчэ крыху — й дацягнем да Вясны.
Шчэ крыху — й пабачаць пацукі:
горад НАШ
і нашыя — сьцягі!
* * *
Ірэне Г.
Перахрысьці канверт,
перахрысьці скрыню.
Ён даляціць, павер,
не прападзе, ня згіне.
Нават калі слата
зноў агарнула душы.
Нават калі свалата
цісьне, трушчыць і душыць.
Ён даляціць, павер,
паўз замкі і праз краты.
Паўз бетонны бар’ер.
Паўз драты й казематы.
Ў Полацак і Магілёў,
ў Жодзіна, Гомель, Ветку,
ў Воршу, Гародню, Шклоў —
з волі чаканая вестка.
У скляпеньні тугі,
у адсекі надзеі…
Празь сівыя сьнягі.
Праз парсекі завеі…
Вейна, Бабруйск, Ваўкавыск,
Берасьце ды Навасады.
Горкі, Мазыр, Дзяржынск,
Віцьба й Пішчалаўскі замак…
Сэрцам перахрысьці
і пакладзі ў скрыню.
Покуль ляцяць лісты,
не прападзем,
ня згінем.
* * *
горад замазаных сьцен
горад забаненых слоў
горад замкнёных вачэй
горад зашытых ратоў
горад замазаных слоў
горад замкнёных ратоў
горад забаненых сьцен
ты не чакай
перамен
* * *
згубленыя ключы
калі?
сэрца-ківач
сэрца-вязьніца
людзі чужыя
як ты чужы
сьніцца
паэт-чужаніца
страты
паразы
па-за і па-над
разам
сьвятар і бажніца
вязень і блазан
бывай
вартавы
разам
званар і званіца
…
26 жніўня 2021
* * *
Не гасі ліхтара у вакне,
калі нават у сэрцы імгла,
калі ўсё у густым тумане,
не гасі у вакне сьвятла.
Не гасі у вакне ліхтара,
калі нават вайна у вакне,
калі ў сэрцы імгла і страх.
Не гасі ліхтара.
Для мяне.
* * *
сьнежка за сьнежкай
лепяцца строфы
ды патанаюць у студні
ці-іхая ноч
дзікая ноч
вые прастуджаны студзень
горад стаіўся
горад ня сьпіць
скурчыўся ў карцарнай клетцы
зоркі мігцяць
нары рыпяць
ные бетоннае сэрца
чорная пятніца
зноў нараджаецца
ў спохватках шэрае раніцы
карнікі сьпяць
сьпяць змагары
месяц гайдаецца на ліхтары
рухнуць муры
не спыняемся!
Мова — мая ахова.
Мова мая — мой Сьцяг.
Мова мая — мой Гонар.
Мова мая — мой Шлях.
Мова мая — зброя.
Мова — мая вайна.
Мова мая — мроя.
Мова — мая віна.
Мова мая — шанец.
Мова — стрэл ва ўпор.
Мова — таемны ружанец.
Мова — дзядзька Рыгор.
Мова — мая малітва.
Мова мая — таўро.
Мова — няспынная бітва.
Бітва са злом.
На злом…
Мову маю
пад канвоем —
ў жоўты пясочак,
ў расстрэльны роў.
Мова
пад ботам маёра.
Меты на карках
маркерам карнікаў.
Меты на целах
ад ног гапароў…
Мова мая — вызваленьне
з карцара, з клеткі, са змроку, з турмы.
Разам
падняцца з каленаў.
Разам
чакаць пераменаў.
Мова мая — Мы.
ULTIMA THULE
Калі ноч накрывае бязмоўны прыдушаны горад,
бы бусьліха — ад ліха — крылом ахінае гняздо,
выпаўзаюць празрыстыя цені са сховаў і нораў
ды блукаюць па вулках пустэльных бяз гуку й сьлядоў.
Хто яны, тыя выпаўзкі ночы, — празрыстыя дэманы-спаркі?
Вальдэморта ці Саўрана шыза-калматая раць?
Дэпрэсіўная навалач, душы бадзяжных сабакаў?..
Хто іх кліча навонкі і што прымушае блукаць?
Можа, Ктулху Вялікі іх цягне з прадоньняў каменных?
Мо крывавы карбункул падняўся зь няміскіх віроў?
Ці падземныя коньнікі клічуць Рамана ў дваццатым калене?
Толькі кажуць, што бачылі іх ля Плябанскіх Млыноў…
Дзе курган векавечны глядзіць на гасьцінец бяссонны,
дзе шукае прытулку самотны прывід млынара,
дзе разрэзвае ночы пранізьлівы вокліч князёўны
і ня можа знайсьці супакою пракляты атрад.
Курапаты, Вялейка, Лагойск, Чэрвень, Рудзенск, Барысаў,
Лепель, Віцебск, Бягомль, Валожын і гэтак далей.
Dol Guldur, Ліхалесьсе… Адвечная ultimae рыса.
Колькі шчэ неаплаканых неадсьпяваных касьцей?..
Калі горад бяссонны агорне смугою і ценем.
Калі выпаўзуць здані са шчылінаў ды тайнікоў,
у равах ды лагчынах пасьцеле ім ночка пасьцелі*.
Дай ім, Божа, спачыну.
І дай ім вярнуцца дамоў.
_____
* Сягоньня ў рыштках, каля крам пасьцеле ім ночка пасьцелі.
Язэп Пушча
ГЭТА НЯ МЫ
Возьму и воскресну — то-то вам будет потеха.
А. Башлачоў
Гэта калі бракуе паветра.
Гэта калі ў горле камяк.
Гэта калі на пяць кіламетраў
ў баку
і ў цэлым —
таксама галяк.
Гэта калі прыкручаны ножкі
ложкаў,
Калі голас захрас.
Гэта калі нібыта ў апошні
раз уваходзім у спальню штораз.
Страчаны сэнсы й рамсы паблытаныя.
Ноч. У сутоньні тоне адказ.
Гэта ня мы — суткамі й літрамі.
Not with your prayers.
Not «Two of Us».
Гэта ня мы малітвамі вашымі.
Гэта ня мы ў вашых шыхтах.
Гэта ня нас вы не заўважылі
ў ліку аб’ектаў вашых атак…
Чэрвень чарнее новымі стратамі.
Скончыўся джаз, вось жа, ня ваш.
Патасны пат
упартае партыі.
Паліць у цёмную бездань
СашБаш.
ЗАХАВАЦЦА
Ранкам 27-га дня чалавек выйшаў зь сябе.
І больш туды не вярнуўся.
Захавацца.
Дажыць
да вясны.
Дагартаць
пералётныя сны*.
Дапаліць
недапалены золак.
Дапісаць
кулямётнае сола.
Перабіць
усе стрэлкі,
парогі,
паролі.
Даіграць
зьненавідную [трэцюю]
ролю.
Выйсьці вонкі
зь сябе.
Й не вярнуцца
туды больш
ніколі.
____
* Назва нізкі вершаў Наталкі Русецкай.
* * *
А. Х.
Сьнег занёс дарогі ды парогі,
аўтазакі, бусы ды астрогі,
Саркафаг ды пляц Кастрычніцкі,
Фелікса й "палац" Пішчалаўскі…
Сьветла так, хоць вока выкалі.
Цёмна так, бы ў першы дзень, калі
Бог сьвятло ад цемры аддзяліў.
Горад наш пад покрывам смугі.
Скрозь акупацыйныя сьнягі.
Мік & Майк шыбуюць да ракі.
Па дварох курсуюць варанкі.
Безьмяжак разгортвае свой сьцяг.
Саркафаг узьняўся на касьцях.
Неба набрыняла ад тугі,
цяжка ціснуць хмары-абцугі.
Я табе лістую з-за сьцяны.
Прывітаньне, цёзка дарагі.
Шчэ крыху — й дацягнем да Вясны.
Шчэ крыху — й пабачаць пацукі:
горад НАШ
і нашыя — сьцягі!
* * *
Ірэне Г.
Перахрысьці канверт,
перахрысьці скрыню.
Ён даляціць, павер,
не прападзе, ня згіне.
Нават калі слата
зноў агарнула душы.
Нават калі свалата
цісьне, трушчыць і душыць.
Ён даляціць, павер,
паўз замкі і праз краты.
Паўз бетонны бар’ер.
Паўз драты й казематы.
Ў Полацак і Магілёў,
ў Жодзіна, Гомель, Ветку,
ў Воршу, Гародню, Шклоў —
з волі чаканая вестка.
У скляпеньні тугі,
у адсекі надзеі…
Празь сівыя сьнягі.
Праз парсекі завеі…
Вейна, Бабруйск, Ваўкавыск,
Берасьце ды Навасады.
Горкі, Мазыр, Дзяржынск,
Віцьба й Пішчалаўскі замак…
Сэрцам перахрысьці
і пакладзі ў скрыню.
Покуль ляцяць лісты,
не прападзем,
ня згінем.
* * *
горад замазаных сьцен
горад забаненых слоў
горад замкнёных вачэй
горад зашытых ратоў
горад замазаных слоў
горад замкнёных ратоў
горад забаненых сьцен
ты не чакай
перамен
* * *
згубленыя ключы
калі?
сэрца-ківач
сэрца-вязьніца
людзі чужыя
як ты чужы
сьніцца
паэт-чужаніца
страты
паразы
па-за і па-над
разам
сьвятар і бажніца
вязень і блазан
бывай
вартавы
разам
званар і званіца
…
26 жніўня 2021
* * *
Не гасі ліхтара у вакне,
калі нават у сэрцы імгла,
калі ўсё у густым тумане,
не гасі у вакне сьвятла.
Не гасі у вакне ліхтара,
калі нават вайна у вакне,
калі ў сэрцы імгла і страх.
Не гасі ліхтара.
Для мяне.
* * *
сьнежка за сьнежкай
лепяцца строфы
ды патанаюць у студні
ці-іхая ноч
дзікая ноч
вые прастуджаны студзень
горад стаіўся
горад ня сьпіць
скурчыўся ў карцарнай клетцы
зоркі мігцяць
нары рыпяць
ные бетоннае сэрца
чорная пятніца
зноў нараджаецца
ў спохватках шэрае раніцы
карнікі сьпяць
сьпяць змагары
месяц гайдаецца на ліхтары
рухнуць муры
не спыняемся!
Анатоль Івашчанка
