Ія Ківа
Анна Гаевска
Мой дом нарадзіўся з майго сэрца
[яблык]

думалі: гэта вячэра з яблыкаў
а гэта смерць з яблыкамі

групавы партрэт смерці ды яблыкаў
на якім смерць з’ела людзей

горад дзе расло дзедава дрэва
(не кажыце што там была яблыня)
стаў яблыкам у горле

зерне крыку засявае студзеня неба
бы шчадроўка якую няма каму спець

і ўсе яблыні ў раі смерць пазрубала


*
сядзім у цёмным пакоі
спіна да спіны

цень да ценю
заручальны пярсцёнак сонца круцім па коле –
быццам прызнаемся ў каханні

а калі пальцы і рукі і рухі нам здраджваюць –
цяпло абдымае нібы дзіця
углядаемся ў страх цемнаты

быццам…

(паветра хапае за горла –
і метафары размоклая запалка
крышыцца нібы хлеб)

… вайна – хто каго перагледзіць

гвалтоўная страта звычкі да мовы –
срэбнае сэрца што трымціць на вяроўцы
пра якое кожны думае: мы страцілі штосьці


*
расійкі гадзіннік смерці працуе добра

без секунднай стрэлкі
без стрэлкі гадзіннай

як бясконцасці знак на пяску
як не выцірай – вада адступае

і смерць адступае

а расійскі гадзіннік смерці працуе
на знямелай руцэ часу


*
штосьці тут нарабілі штосьці тут нарабілася
не пераходзячы да інструмента здзіўлення
глянь паглядзі – вунь магіла
горла нашага фальшу і спеваў

усталі і ходзім кульгаючы краем святла –
хлеб зорак даючы тым хто мае патрэбу
скажаш любоў перасохла ў горле свету –
лепей скажы што любілі мы недарэмна

а як жылі тут і як паміралі –
для цуду святога сведкаў не маем
глядзі як зямлю намыльваюць дробнымі рухамі веры –
там кагосьці забілі гэта мы там кагосьці забілі


*
мёртвыя дзеці стаяць за нашымі спінамі –
празрыстыя й чорныя, чырвоныя з попельнымі абліччамі –
быццам нанізваюць папяровыя сцягі
на доўгую як ноч без любові вяроўку жыцця

і сполахі цішы запальваюць свечку надзеі –
адну на ўсіх – толькі так абдымаюць у прытулку

мы ж усходы цярпення адольваем лісце за лісцем
на драўляных ад бяссоння нагах

і ходзім высока – ажно да званоў нябесных –
між металічных дробак і вырваных языкоў
шукаючы ў шчылінах веры страчаны слых

усе псалмы падзення – цень страху, што пакінуў нас першым

час плавіцца, час, бы святло, колер змяняе –
так рэчка прымае ў свой дом уладу зямлі
і шлях адкрывае быццам далоні даверу
ў якіх трыпутнік вырошчвае пустата

а там дзе нажом зразаюць імёны вады –
не капае кроў – там прабіваецца голас

снежань 2022

Ія Ківа

Пераклады з украінскай Артура Камароўскага



***
людзі нараджаюцца ў радзільных дамах горада
нібыта
іх спачатку кранаюць рукі акушэрак
нібыта
і толькі пасля іх кладуць
на грудзі маці што плача
ад радасці
а немаўля? ад факту нараджэння?
нібыта

мой дом нарадзіўся з майго сэрца

мой горад пачаўся ў адзін дзень са мною
мяне кранулі рукі рэальнасці
мяне паклалі на грудзі долі
што плакала
разам са мною
ад мінулых і будучых раненняў

ці памятае сусвет імя кожнага народжанага?
ці ведаю я назвы ўсіх вуліц?

маю маці гвалтуюць
з майго дому – то бок майго сэрца
імкнуцца выштурхнуць Любоў
кулямі

сусвет не паспявае чытаць
імёны людзей з пасведчанняў аб нараджэнні
што пераўтвараюцца ў пасведчанні аб смерці

я чалавек альбо я працяг?

чую голас вайны
і мяне нудзіць ад жаху і агіды

але продкі заклалі ў нас цені сваёй зброі
якія мы сёння кідаем
на ворагаў
у цёмныя і страшныя для іх часіны

вайна чуе мой голас
і яе нудзіць ад сілы маёй Любові
што рыпіць кулямі
і лунае песнямі маіх дзядоў

мой дом нарадзіўся з майго сэрца
яго не выняць з майго цела
бо сэрца мне перайшло ў спадчыну
і нават калі памру
я перадам яго наступным
навароджаным

сэрцы прарастаюць з зямлі
новымі будынкамі

так з’яўляюцца гарады
ў маёй краіне


***
верш прышоў
сядзіць каля мяне
а я плачу

гляджу на яго
і думаю
што ты мне вершык прынёс?
у мяне вайна

і не пускаю яго
адштурхоўваю

што ты вершык зробіш?
тоненькі такі
прыгожы
штосьці пра каханне сказаць хочаш?

у мяне вайна

кажу яму
ведаю чытала
пішуць іншыя паэты і паэткі
і пра вайну

а ты не пра вайну прыходзіш
ты ўсё туліш да мяне і туліш
любоў да людзей
да жыцця
да жывога
у мяне вайна

і сэрца маё зарастае
становіцца нібы гарэшак
што пасля ў казцы
хтосьці будзе біць біць
і не разаб'е

хтосьці яго пераблытае з каменем
і кіне ў вакно хаткі

пустой

ідзе час
падае ў разбітае вакно
снег
дождж
прамень

а камень гарэшак сэрца
хто яго ўжо ведае

будзе лавіць песню:

"Як выехаў той казачэнька за новы ж вароты
А й а дзяўчыну не бярэ ні сон ні работа"

будзе лавіць песню
што не мае канца


Мано Глонці

***
"Снег пайшоў, напішы мне пра тое, што за год не сказалася".
"Снег пайшоў, перарывісты, нібы нашы размовы зараз".
"Снег пайшоў, сёння аўторак ці ўжо серада?".
"Снег пайшоў, я першы раз у жыцці сняжынкам не рада".

"Снег пайшоў, ты стаў для мяне такім родным".
"Снег заходзіць у горад, пасля ў горад заходзяць роты".
"Я не ведала, што за мяжой зіма можа нічым не пахнуць".
"Снег пайшоў.
Снег пайшоў.
Сябра загінуў пад Бахмутам".

"Снег пайшоў, маці ягонай і далей хадзіць непрытомнай".
"Снег пайшоў, у Херсоне зноўку знайшлі катоўню".
"Снег пайшоў, хай у цябе будзе мацнейшай каска".
"Снег ідзе, а ты не сыходзь, прашу, калі ласка".

"Снег ідзе, мы сёння з табой размаўляем моўчкі".
"Снег ідзе, падміргні мне нарэшце зялёным вочкам".
"Ведай, я тут складаю са снегу контуры твайго твару".
"Снег ідзе. Любая зіма сканчаецца.
І гэта таксама".


Тацяна Ўласава

***
Мы павінны былі карыстацца добрымі днямі,
Добрыя дні ўжо скончыліся, засталіся паганыя.
Засталіся толькі паганыя, горшыя і найгоршыя,
Ноччу кладзешся спаць на яшчэ не разбіты ложак,
Зранку гатуеш каву на незруйнаванай кухні,
У пакуль што цэлай вітальні абуваеш пакуль што цэлыя туфлі,
Спускаешся лесвіцай, каб не завіснуць у ліфце,
Непрадбачаныя адключэнні – абавязковы фітнес,
Рухам павек развітваешся з пакуль што цэлым будынкам.
Ноч пражылі. Пражывем яшчэ дзень.
Напэўна. Мы шчэ не зніклі.


Анна Гаевска

Пераклады з украінскай Дар'і Бялькевіч
Таццяна Ўласава
Мано Глонці