Прывітанне, мая дэпрэсія

***
Прывітанне, мая дэпрэсія,
твой зеленавата-шэры твар
пабіты белымі плямамі
набліжаецца да мяне, калі,
спатыкаючыся аб патрэсканыя камяні,
хістаюся ў калючым паветры
і ледзь не падаю ў слізкія шчыліны тваіх вачэй.

Ты крывіш рот бяззубай усмешкай
вядзьмаркі з балотнага выраю,
і забаўляешся тым,
што, нібы запалкі, ломiш дрэвы,
якія пасля дагніваюць у мутнай вадзе.

Прывітанне, мая дэпрэсія,
нават калі ты хаваешся ў хмызняку,
я заўважаю твой камуфляж,
аблеплены павуціннем.

Твае рукі сціскаюць мне скроні
і не даюць павярнуць галаву,
каб убачыць пробліскі сонца
праз покрыва туманоў,
твой голас запаўзае ў цішыню
хрыпамі незнаёмых птушак,
а кроплі вады падаюць з галінаў
і разбіваюцца з глухімі ўсплёскамі
аб паверхню тваёй ракі.

Ідзі ж да мяне, мая дэпрэсія,
я абдыму тваё халоднае цела,
сагрэю твае сінія рукі
і паспрабую цябе супакоіць,
каб ты нарэшце заснула побач са мною
вечным спакойным сном.

***
Вользе

Дзікі вінаград, што стварае
загадкавыя выявы
на цагляных сценах гэтага горада,
упіраецца ў задуменнае неба
і застывае ў нерашучасці,
пакуль яго кармінавае лісце насычае сэрца
вінным успамінам, буяннем крыві,
выбухам сканцэнтраванай энергіі
напярэдадні непрыветнай
балтыйскай ды ўсякай іншай зімы
(а яна ў кожнага будзе свая).

А можа гэта тысячы
кармінавых матылькоў,
аблашчаных восеньскім сонцам,
ўзмахнулі радасна крылцамі,
калі вецер, разбуджаны рэхам нашых крокаў,
пачаў бясконцыя кругазвароты
па адных і тых жа маршрутах,
сутыкаючыся з аднымі і тымі ж людзьмі
ў большасці сваёй знаёмымі
з мінулых жыццяў,
каб час ад часу спыняцца пад шыльдай
з антычнай грэчаскай назвай,
рэфлексуючы над завуаляванымі
сэнсамі вобразаў на сваім шляху.

Ці гэта будзе тое,
што я запомню і буду згадваць,
калі апошні сакавіцкі снег
заззяе падступнай чысцінёй бінтоў
на нашых ашпараных роспаччу вуліцах?

А яшчэ я запомню
срэбныя лілеі вады ў фантане,
раптоўны кляновы лісток пад нагамі
і дзікі вінаград, які чамусьці
завецца дзявочым.

***
Той, хто прытуліў
гэты манекен да ваконнай рамы –
якое пасланне хацеў перадаць
навакольнаму свету?

Задуменны манекен
з жаночым абліччам,
у летняй сукенцы без рукавоў –
а на вуліцы кастрычнік –
з адкручанымі рукамі,
углядаецца – у неба? у мяне? – дзіўна,
але яго, дакладней, яе позірк і выраз твару
залежаць ад кропкі,
з якой я фатаграфую
памаранчавую сцяну
з белымі простакутнікамі вокнаў.

Той, хто прытуліў
гэты манекен да вакна,
быў мужчынам ці жанчынай?
Гэта пасланне для мяне?
А калі б я прайшла і не падняла галавы?

Але я стаю і фатаграфую
памаранчавую сцяну
з белымі простакутнікамі вокнаў
і думаю пра паралельны свет,
а можа быць, пра мноства
паралельных светаў,
сутыкнуцца з якімі ў мяне
мінімальныя шанцы.
Але з аднаго з іх вось так
за мною непрыкметна назірае
паралельная я.

***
Дзіўна думаць, што ты знікнеш
гэтаксама нечакана, як і з’явіўся,
і што маё жыццё, аслупянелае
ад разгайданых падзей апошніх месяцаў,
перастане нарэшце турбавацца
наконт тваёй прысутнасці ў свеце.

Дзіўна думаць, што я не спалохаюся,
а ўзрадуюся вызваленаму часу,
напішу, быць можа, класны верш
і, задаволеная, пайду назіраць,
як на паверхні вадасховішча
сустракаюцца дзве плыні,
скіраваныя ў розныя бакі.

Дзіўна думаць, што я заўважу рэчы,
якія не заўважала раней,
засяроджуся на ўратаванні свету
ў ваенна-палявых умовах,
на высвятленні мастацкай
і немастацкай праўды,
і ўрэшце спакойна засну,
перакананая: хоць ты –y бяспецы.

***
Вёскі, спавітыя ў снег, як немаўляты ў пялюшкі,
перавязаныя сцежкамі, пралеглымі між сумётаў.
На падсвечніках дрэваў запаліліся зоркі, птушкі
схавалі пад крылле дзюбы ў зімовай дрымоце.

Ёсць непарушная плынь захаванага ў памяці часу,
што год за годам выцягвае з комінаў шэрыя стужкі.
Дзесьці ў глыбінях свядомасці зноўку з сусветам сам-насам
вёскі, спавітыя ў снег, як немаўляты ў пялюшкі…

***
Снег як выяўленне экзістэнцыі
доўгай і бязлітаснай зімы,
еднасці магчымыя канцэпцыі
разбураюцца наўпрост: а вы, а мы…

Снег як выяўленне нетрываласці
усяго, што сыдзе па вясне,
і ў цяперашняй недасканаласці
я знайсці спрабую нейкі сэнс.

Снег як выяўленне непазбежнасці –
пакідаць ці не – свае сляды,
выбіраючы паміж залежнасцю
і свабодай выбранай хады.

Снег як свету вымярэнне белае,
як магчымасць нешта ўратаваць,
бо пад ім праз лісце спарахнелае
прарастае новая трава.

Снег не дазваляе замаркоціцца,
не зважаючы на сум і гвалт;
з думкай, што і гэта неяк скончыцца,
я ступаю на сухі асфальт.

***
У лютым таго далёкага года
сям’я маёй школьнай сяброўкі атрымала кватэру.
На другім канцы горада, што ў нашым узросце
азначала развітацца ці не навекі.
Я засталася адна і цэлы люты хварэла –
ад безнадзейнай самоты яшчэ не знайшліся дзейсныя лекі.

Я не хадзіла ў школу і на вуліцу не хадзіла:
ніяк не хацеў апускацца тэмпературы слупочак срэбны.
Магчыма, менавіта тады я і вершы чытаць палюбіла,
бо адчувала сябе нікому ў той час непатрэбнай.

За днямі міналі дні, вятры вывучалі гарады і палеткі,
а я існавала нібыта ў прасторы замкнёнай –
гэта цяпер ёсць розныя мэсэнджэры і сацыяльныя сеткі,
а ў тую пару нават не ва ўсіх былі хатнія тэлефоны.

Снег за акном ператвараўся ў вадзяністую шэрую масу,
раставаў і вяртаўся ізноў, выпрабоўваючы цярпенне.
Я не ведала, што боль і самота сыходзяць з часам,
але на ўсялякі выпадак пэўнае прыняла рашэнне.

Тое рашэнне будзе мець аддаленыя наступствы,
як высветлілася пазней, вызначальны выдаўся месяц:
я вырашыла, што не скончу жыццё самагубствам.
Мне было дзесяць.

***
Уваход. На сябе. Прымаеш як выклік сустрэчны рух.
Сутыкнуцца і размінуцца. Не ўспомніць.
На цябе абрынаецца выпакутаванасць сціснутага паветра,
што імкліва вырываецца прэч. Я не ведаю гэтай прасторы,
яна накрывае мяне і зацягвае ў іншую дадзенасць.
Пакідаю гады ў сутарэннях падземнага пераходу
сярод кветак і кніжных крамаў.

Выхад. Ад сябе. На вуліцы ўзрушаных сноў,
дзе крэсліць лініі росту такая вясна, што баішся дыхнуць.
Зялёнай-зялёнай травой паглынаецца іншых колераў моц.
Дождж – кароткі, нібыта парваліся пацеркі.
Выбудоўваць жыццё на прыняць–адштурхнуць.
На сябе – ад сябе. Без рэфлексій і страчаных сэнсаў.
Промні сонца мільгаюць пруткамі ва ўмелых руках.

Аксана Данільчык